Mùi hương và tính độc hại của thuốc lá điếu
I. Mùi hương không mấy dễ chịu của thuốc lá điếu
1. “Người hút thuốc nhận phản hồi phê bình, còn người hút vape nhận phản hồi tò mò”
“Nổi bật” giữa đám đông nhưng…nó lạ lắm!?
Ai cũng đồng ý rằng hút thuốc là có hại, nhưng từ ngàn đời nay sản phẩm này đã trở thành 1 phần không thể thiếu trong cuộc sống của rất nhiều người. Một thói quen khó bỏ đã ăn sâu vào tiềm thức và khiến người ta “ngứa ngáy khó chịu” khi không được đáp ứng. Có người thích “bắn 1 bi” vào mỗi sáng, có người lại thích cảm giác ngậm trên môi điếu thuốc đỏ lửa khi miên man suy nghĩ hay chỉ đơn giản là tự thưởng cho bản thân 1 hơi thuốc sau khi hoàn thành 1 công việc khó nhằn.
Thói quen hút thuốc bắt nguồn từ nhiều nguyên do khác nhau nhưng nhìn chung, nó là lựa chọn của mỗi người và nó khiến bản thân ta thật dễ chịu khoan khoái. Tuy nhiên xã hội nhộn nhịp đôi khi làm chúng ta quên mất rằng ta đang chia sẻ cuộc sống này với hàng triệu người khác, và bạn biết đấy, một sở thích “rau mùi” như hút thuốc đôi khi không được đón nhận bằng ánh mắt thiện cảm cho lắm.
Quả thật thuốc lá truyền thống và khói của nó ảnh hưởng không nhỏ tới các hoạt động thường ngày, dễ thấy nhất là “mùi cơ thể” của những người thường xuyên sử dụng thuốc lá. Hình tượng khói thuốc lá lâu nay được ví giống như “gió độc” - ngồi đầu gió mà làm một hơi thì xác định không dưới 2 chục cặp mắt quay ra nhìn, một làn gió vô hình mang làn hương khét lẹt cùng với cảm giác cay xè cổ họng khi hít phải. Người thì cau mày, người thì chỉ trỏ, người thì ra góp ý, vì tuy nó không gây mất trật tự, nhưng nó có thể làm ô nhiễm bầu không khí của mọi người trong một diện tích rất lớn dù là ngoài trời hay trong nhà.
Đào sâu hơn về “rào cản vô hình” của người hút thuốc
Dù có hút thuốc hay không thì từ khi còn bé tẹo cho tới lúc “lớn tồng ngồng” ta đều được dạy 1 điều bất di bất dịch rằng: khói thuốc không tốt lành gì cho cả người hút trực tiếp lẫn thụ động, cả về sự độc hại của nó lẫn mùi khó chịu mà nó đem lại. Điều này vô hình chung tạo nên 1 rào cản giữa người hút thuốc và những người xung quanh. Nghĩ mà xem, ai mà lại vui vẻ nổi khi xung quanh cứ lảng vảng vài “làn hương” khăn khẳn, hôi rình cơ chứ.
Không chỉ khiến hơi thở có mùi mà khi hút, khói thuốc cũng ám vào đủ loại nơi xung quanh người hút, âm ỉ và rất khó gột rửa nếu để lâu ngày. Nó có thể ám vào ngón tay, quần áo, đầu tóc, tạo cho người hút một “vầng hào quang” khí độc. Nghe không hề vui vẻ chút nào.
2. Mùi hôi đặc trưng của người hút thuốc
Mùi cơ thể, tại sao người khác thấy được mà ta thì không?
Chúng ta phải công nhận với nhau rằng: ai mà chẳng có mùi cơ thể. Đây có thể hiểu là mùi mồ hôi hoặc chung chung hơn là mùi đặc trưng của mỗi người, nó bị ảnh hưởng bởi tất cả mọi thứ mà cá nhân đó làm hàng ngày. Từ thói quen sinh hoạt, thói quen ăn uống và trong đa phần trường hợp nó phản ánh cả tình trạng sức khỏe của người đó.
Có 1 điều buồn cười được in hằn vào mã gen của chúng ta chính là…ta không thể ngửi được mùi của chính bản thân mình. Để giải thích thì rất lằng nhằng, tổ tiên của chúng ta có cơ chế “bão hòa mùi”, dễ hiểu hơn là: cái gì càng ở gần mình lâu thì càng không thể ngửi được mùi của nó, 1 cơ chế giúp con người cổ đại luôn cảnh giác với môi trường xung quanh. Đặc điểm di truyền này gây nên nhiều tình huống dở khóc dở cười trong thời hiện đại, khi mà chúng ta không hề cảnh giác với mùi của chính ta nhưng lại lập tức nhăn mặt nếu đi qua 1 ông “hoi cánh”.
Con người hiện đại tiêu thụ rất nhiều thứ, và từng nguyên liệu đơn giản nhất đều sẽ ảnh hưởng tới cách mà cơ thể tạo ra mùi, hút thuốc lá cũng vậy, những chất độc trong khói thuốc sẽ đi vào máu rồi được cơ thể đào thải qua tuyến bài tiết hoặc biểu bì trên da.
Thuốc lá có ảnh hưởng tới mùi cơ thể hay không?
Nếu đã đọc hết mục trên thì hẳn bạn đã có câu trả lời: thói quen hút thuốc lá CÓ ảnh hưởng tới mùi cơ thể, nhiều hơn bạn nghĩ đấy.
Không chỉ mùi thuốc ám trên quần áo hay tóc mà chính những chất độc trong khói thuốc khi đi vào cơ thể cũng sẽ được bài tiết ngược ra ngoài qua tuyến mồ hôi. Bạn không thể tắm rửa để gột trôi hết chúng và nước hoa đôi khi chỉ làm mọi chuyện tệ hơn mà thôi. Lâu dần những mùi khó chịu trên cơ thể này khiến chúng ta trở nên tự ti khi giao tiếp, rụt rè khi bắt chuyện và nặng nề hơn là bỏ lỡ nhiều cơ hội trong cuộc sống.
Vậy, nếu như một thói quen đang khiến cho cơ thể ta trở nên dần yếu đuối, ngày càng bị ngấm đẫm những chất hóa học độc hại từ trong ra đến ngoài, và thậm chí còn khiến cơ thể ta toát ra làn hương không hề dễ chịu một chút nào cho bản thân và những người xung quanh bất cứ khi nào ta vận động mạnh, thì chắc chắn ta phải nhận thức được: đây không hề là vấn đề nên được kéo dài.
Không chỉ còn là vấn đề về ứng xử và tác phong, mà còn về vấn đề sức khỏe và độ bền của cơ thể, không những thế: việc cơ thể không làm gì cũng ra mùi thuốc lá sẽ khiến cho mọi người sử dụng phải nghĩ lại 2 lần về độ “sâu” mà mình đang sử dụng thuốc lá truyền thống.
Vape và những công dụng bất ngờ
Chưa cần nói đến những công năng cao siêu như “kiểm soát nicotine” hay “nạp nicotine nơi công cộng” thì trước hết phải nhấn mạnh rằng: Vape không có mùi khó chịu! Cũng vì vậy mà sản phẩm này đặc biệt sáng giá trong mắt lứa tuổi thanh niên - trung niên khi mà tác phong và sự chỉn chu là cực kỳ quan trọng.
Tất cả là nhờ sự lành tính trong làn hơi vape, không có quá trình đốt cháy đồng nghĩa với không có khí CO, không có các ankin thuốc lá và dĩ nhiên là không hề có hắc ín phả ra môi trường xung quanh. Người lỡ hít phải hơi vape thụ động cũng không cần phải nhăn mặt vì hít phải khí độc vì đơn giản…làm gì có khí độc đâu.
Vậy là ngay từ đầu, vape đã ghi điểm khi không để lại mùi hôi khó chịu ảnh hưởng tới xung quanh. Hơn nữa khi mà các thiết bị vape ngày càng nhỏ gọn, ít khói và chất lượng tinh dầu cũng tốt hơn từng ngày thì người dùng vape có thể tự nhiên mà nói rằng: vape lịch sự hơn thuốc lá đốt rất nhiều.
Tưởng tượng như ta có một làn hương thơm theo gót từng bước như trong hoạt hình vậy - chỉ để lại những ánh nhìn tò mò và những cơ hội “hỏi han”. Mà cũng đúng thật vậy, trải nghiệm thiết bị và trong vape rất đa dạng và thú vị, đó chính xác là điểm khiến người dùng kết nối với nhau : qua những câu hỏi và sự trao đổi kiến thức về cách trải nghiệm riêng của mỗi người, đôi khi chỉ là sự tham khảo thân thiện.
Vậy, ngoài giúp ta điều chỉnh lại lượng nicotine cho sức khỏe bản thân, vape còn giúp ta khoác lên tác phong của “giới trẻ hiện đại 2023” - với quần áo chỉn chu, tay chân sạch đẹp, tóc tai thơm tho, và đặc biệt : mọi nơi đặt chân đến ta đều mang theo một làn gió thật dễ phải lòng.
Thứ khiến khói thuốc ám lâu đến vậy chính là do “tar” - tổng hợp của hơn 7000 chất hóa học khác nhau trong khói thuốc, được gọi chung là hắc ín. Không chỉ gây hại qua đường hít, chất độc xyanua trong khói thuốc còn có thể ngấm qua da nếu vô tình chạm phải bề mặt ám khói, các nhà khoa học gọi đây là “thirdhand smoker”. Người thường xuyên tiếp xúc với các bề mặt ám khói thuốc có nguy cơ viêm loét, bệnh về da và giảm huyết sắc tố cao hơn bình thường, đặc biệt là với trẻ em khi hành động tưởng chừng vô hại này lại là lý do gây nên căn bệnh “đột tử trong khi ngủ” vô cùng nguy hiểm và khó lường.
II. Thuốc lá - Cái nhìn sâu hơn về thứ chất độc khó bỏ
1. Lịch sử của thuốc lá điếu
Chắc hẳn không ai trên thế giới lại cho rằng thuốc lá tốt cho sức khỏe cả. Trên thực tế lịch sử của loài người gắn liền với thuốc lá, đây là món quà mà thổ dân Châu Mỹ đã tặng cho Columbus trước khi ông giong buồm trở lại Châu Âu. Chỉ mất vài thập kỷ, thuốc lá đã nổi tiếng toàn thế giới và cũng chỉ vài trăm năm sau, nó đã trở thành thứ được ngậm nhiều nhất ở thời điểm hiện tại. Số lượng thuốc lá được tiêu thụ mỗi năm nhiều tới nỗi, nếu dồn tất cả vào 1 điếu thuốc duy nhất thì điếu thuốc đó sẽ dài tới 4km.
Số người hút thuốc hàng năm rơi vào khoảng 15% dân số thế giới, con số 15% này những năm gần đây hầu như không tăng nhưng sự thật là số lượng thuốc lá tiêu thụ lại không ngừng lớn hơn theo từng năm. Vào những năm 1900, trung bình 1 người nghiện thuốc tiêu thụ 100 điếu thuốc mỗi năm, còn vào năm 2010 con số này đã là 1500 điếu. Nói vậy để hiểu rằng thuốc lá đã và đang gây nghiện ngày càng nặng cho người sử dụng.
2 Sự nguy hiểm tiềm tàng của khói thuốc lá
Bạn có biết rằng, thuốc lá là nguyên nhân trực tiếp, gần như là duy nhất gây nên và làm di căn ung thư phổi cũng như là ngọn ngành của 14 loại ung thư nguy hiểm khác. Khói thuốc độc hại là vậy nhưng nó lại là thú tiêu khiển khó bỏ của nhiều người, đơn giản bởi trong guồng máy lao động 8 tiếng/ngày, 6 ngày/tuần như hiện tại, thật khó để tìm 1 khoảng lặng giải tỏa nếu không nhờ tới làn khói thuốc. Rõ ràng là sau 1 cuộc họp căng thẳng hay đứng trước 1 vấn đề khó giải quyết, thuốc lá dường như là lựa chọn dễ dàng và nhanh gọn nhất nếu so sánh với các chất kích thích khác.
Theo nhiều khảo sát và nghiên cứu, 90% những người nghiện thuốc lá bắt đầu sử dụng từ 13-15t và 75% những trường hợp này phụ thuộc vào thuốc lá cho tới cuối đời. Có 1 điều làm nên tính gây nghiện và phụ thuộc cực mạnh của thuốc lá đó là nó gần như không có tác dụng phụ trong thời gian ngắn. Tất cả những tác hại mà thuốc lá gây ra đều chỉ đến sau 5 thậm chí sau cả thập kỷ sử dụng. Đặc tính này khiến người dùng chủ quan tột độ đối với sản phẩm này, cho rằng nếu sử dụng trong thời gian ngắn sẽ không gây ảnh hưởng nhưng sự thật thì ngược lại. Tính gây nghiện của thuốc lá rất cao do trong 7000 chất có mặt trong khói thuốc, ngoài nicotine đóng vai trò là chất kích thích còn có những chất phụ trợ, những chất này có tác dụng kéo dài cũng như tăng tác động của nicotine lên não bộ. Đây cũng là lý do vì hút 1 hơi thuốc luôn có cảm giác đê mê dài và mạnh hơn so với sử dụng vape.
Chúng ta đều biết rằng nicotine là chất kích thích, gây nghiện, tuy nhiên bạn có biết rằng bản thân nicotine ngoài tăng tiết dopamine và adrenaline thì lượng nicotine mà mỗi hơi thuốc hay vape nạp vào cơ thể gần như không gây ra ảnh hưởng tiêu cực tới 1 cơ thể khỏe mạnh. Ví dụ bạn hút 1 điếu thuốc, bạn đưa vào cơ thể 10mg chất hóa học trong đó chỉ có chưa tới 1mg nicotine mà thôi. Chỉ chưa tới 1mg này và “hàng đàn” dopamine trong não khiến bạn quên đi sự phá hoại âm thầm của 9mg chất độc còn lại. 9mg này có 2 tác dụng, một là tăng mạnh hiệu quả “phê pha” của 1mg kia và hai là khiến người dùng “đi” nhanh hơn.
III. Sự chuyển dịch của thế giới
Xem thêm bài viết: Vấn đề hợp pháp hóa thuốc lá điện tử ở trên thế giới
Chính phủ Anh và New Zealand đang nỗ lực xây dựng “Quốc gia không khói thuốc”. Bắt đầu với New Zealand, kể từ năm 2009 nước này đã ban hành nhiều đạo luật hà khắc nhắm trực tiếp vào thuốc lá truyền thống như phạt tiền tới $100k nếu phát hiện bất cứ đơn vị nào bán thuốc lá cho người dưới 14 tuổi, cũng như cắt giảm 90% số nhà bán lẻ được phép kinh doanh sản phẩm gây nghiện này. Hay như tại Anh Quốc, từ nhiều năm qua đây vẫn luôn là quốc gia đi đầu trong công cuộc khai phá và phổ cập kiến thức về thuốc lá điện tử với hàng ngàn bài báo, nghiên cứu khoa học và cả những cuộc khảo sát quy mô lớn. Tất cả đưa chính phủ Anh Quốc đến với nhận định: Thuốc lá điện tử - vape ÍT gây hại cho sức khỏe hơn 95% so với thuốc lá truyền thống.
Vaper tại Anh Quốc và New Zealand được cả cộng đồng ngước nhìn bởi những chính sách ủng hộ sử dụng vape mà chính phủ 2 quốc gia này gửi tới người dân của họ. Trong nửa đầu năm 2023 vừa rồi, chính quyền Anh đã khởi chạy chiến dịch “Swap to Stop”, quyết định bất ngờ và gây tiếng vang rất lớn trong cộng đồng vape. Với chiến dịch này, chính phủ Anh sẽ phát miễn phí hàng triệu bộ vape cho người dân, đi kèm với đó là khoản trợ cấp 400 Bảng Anh để hỗ trợ những phụ nữ mang thai đang trong quá trình cai nghiện thuốc lá.
Tương tự, Bộ Y tế New Zealand cũng có chiến dịch tương tự mang tên “Vaping Facts” - Sự thật về vape, nhằm giải đáp thắc mắc của người dân cũng như khuyến khích người hút thuốc thực hiện chuyển đổi sang vape - 1 giải pháp thay thế an toàn hơn thuốc lá rất nhiều lần. Vaping Facts bao gồm các trang web, tài liệu cũng như nhiều chuyên gia đầu ngành sẵn sàng trả lời, tư vấn về các tác hại của thuốc lá cũng như hỗ trợ người dân New Zealand cai thuốc dễ dàng, nhanh chóng nhất có thể. Đây có thể nói là nỗ lực không ngừng nghỉ của cả 2 quốc gia trong cuộc chiến chống lại khói thuốc cũng như nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Không chỉ đối với thế giới, chính phủ Việt Nam cũng đã bắt đầu có những động thái tích cực trong việc giới thiệu dòng sản phẩm mới này tới với người dùng, bắt đầu bằng việc đưa chúng vào kiểm soát. Việc này không chỉ dỡ bỏ rào cản định kiến vốn luôn đè nặng lên thuốc lá điện tử mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đảm bảo sản phẩm vape khi đến tay người dùng luôn là những sản phẩm chất lượng cao có xuất xứ rõ ràng.
IV. Kết luận
Như vậy có thể thấy, trên khắp mọi nơi người ta đã và đang dần đón nhận vape như 1 sản phẩm của tương lai, thứ sẽ thay đổi không nhỏ thói quen và cả sức khỏe của những người hút thuốc. Thuốc lá truyền thống ở mặt khác đang ngày càng nhận nhiều lệnh cấm cũng như dần bị bài trừ trong xã hội hiện đại. Không thể phủ nhận lịch sử lâu dài và huy hoàng của ngành công nghiệp thuốc lá đốt nhưng có lẽ đã đến lúc chúng ta nhìn về phía trước và thừa nhận rằng: Thuốc lá truyền thống đã lỗi thời, vape mới là lựa chọn của thế giới hiện đại.
